Co to jest kodek i dlaczego go potrzebujesz

W początkowej fazie działania Internetu wolna transmisja była sporym problemem. Transfer dużych plików wideo i audio był frustrująco powolny, a dla osób korzystających z modemów o prędkości 300 lub 600 bodów praktycznie niemożliwy. Choć prędkość transferu stopniowo rosła, równocześnie zwiększały się rozmiary i jakość plików, co nadal stanowiło wyzwanie dla komputerów, dostawców usług internetowych i całej infrastruktury sieciowej. W miarę postępu technologicznego kluczową rolę odegrało niewielkie narzędzie zwane kodekiem. Ale czym jest kodek, jak działa i co to są kodeki?

Niektórzy internauci zadają sobie pytanie „kodek co to”. Kodek to skrót od „coder/decoder” i jest to program komputerowy, który umożliwia zarówno kompresję, jak i dekompresję plików multimedialnych. Dzięki kodekom możliwe jest przesyłanie dużych plików bez długiego oczekiwania, ponieważ kompresują one dane, co znacznie skraca czas pobierania (nieskompresowane pliki multimedialne mogłyby być pobierane nawet pięć razy dłużej). Jednak to uproszczona definicja. Tak jak istnieje wiele systemów operacyjnych, istnieje także wiele różnych kodeków, z których każdy obsługuje inne formaty plików. Dlatego stwierdzenie „potrzebuję kodeka” jest niewystarczające bez odpowiedzi na pytanie: „Którego kodeka potrzebuję?”.

Prawdopodobnie używasz już kilku popularnych formatów kodeków, takich jak:

• MP3 – to jeden z pierwszych i najczęściej używanych formatów opracowany przez The Moving Pictures Expert Group. Jego nazwa pochodzi od skrótu „MPEG” (skrótowo MPG, a potem MP3), a format ten obsługuje wiele kanałów audio i różne bitrate.
• WMA – format audio opracowany przez Microsoft dla Windows Media Player. WMA (Windows Media Audio) funkcjonuje zarówno jako format audio, jak i kodek audio.
• RealVideo – zestaw formatów kompresji wideo firmy RealNetworks był pierwszym, który uwzględniał wiele systemów operacyjnych (Windows, Mac, Linux, Solaris, a nawet niektóre systemy mobilne).
• RealAudio – kolejny produkt RealNetworks. Pakiet kodeków pozwala użytkownikom na kompresję wielu formatów, od niskiego bit-rate (dla modemów dial-up) do najwyższej jakości muzyki. Obsługuje systemy Android, Microsoft Windows, Linux, macOS, Symbian, Solaris i Palm OS.
• DivX – firma DivX używa swojej nazwy dla własnego kodeka wideo (sprytnie popularyzując swoją markę), który obsługuje formaty takie jak AVI, MKV, HEVC i DivX.
• XviD – kodek o wysokim stopniu kompresji wynoszącym do 200 do 1, co oznacza, że plik o wielkości 100 GB można zmniejszyć do 500 MB.

Powyższa lista zawiera tylko kilka przykładów kodeków. Istnieje wiele innych kodeków, które obsługują strumieniowanie, wideokonferencje, mowę na żywo, nagrywanie ekranu i formaty audiowizualne. Dlatego najłatwiej jest korzystać z pakietów kodeków.

Czasami najlepszym rozwiązaniem jest pobranie pakietu kodeków, który zawiera kilka różnych kodeków w jednym wygodnym zestawie. Może się to wydawać nadmiarowe, ponieważ będziesz mieć kodeki, których prawdopodobnie nigdy nie użyjesz, ale zaoszczędzi to czas i frustrację związaną z wyszukiwaniem brakującego kodeka. Oto kilka aktualnych, popularnych i niezawodnych pakietów kodeków:

• CCCP – Combined Community Codec Pack występuje zarówno w formacie 32-bitowym jak i 64-bitowym. Zawiera narzędzie CCCP Insurgent, które skanuje system, identyfikuje zainstalowane kodeki i umożliwia ich wyłączenie, jeśli są zbędne. Jest szczególnie przydatny do obsługi plików pobieranych za pośrednictwem programów P2P, takich jak BitTorrent.
• X Codec Pack – twórcy gwarantują, że pakiet X Codec Pack jest wolny od adware i spyware. Pakiet obsługuje zarówno 32- jak i 64-bitowe systemy operacyjne Windows i charakteryzuje się małym rozmiarem, co ułatwia szybkie pobieranie. Mimo małej wielkości zawiera większość potrzebnych kodeków.
• K-Lite Codec Pack – użytkownicy mogą wybrać jeden z czterech różnych pakietów K-Lite Codec Pack: Basic Pack obsługuje DivX i XviD; Standard Pack (najbardziej popularny) obejmuje większość popularnych formatów plików; Full Pack daje użytkownikom więcej kodeków i obsługę kodowania; Mega Pack zawiera wszystkie możliwe kodeki oraz Media Player Classic (dla systemu Windows).

Jak sama nazwa wskazuje, kodek ma dwie funkcje: kompresuje plik audio lub wideo oraz dekompresuje go w razie potrzeby. Kodeki wykorzystują algorytmy do zmniejszania rozmiaru plików, co umożliwia ich łatwe przechowywanie i transmisję – przy jednoczesnym zachowaniu jakości podobnej do oryginalnej. Nie istnieje jednak jeden „domyślny” algorytm kompresji – każdy kodek korzysta z własnej technologii dostosowanej do konkretnych przypadków. Kodeki mogą korzystać z jednej z dwóch metod: kompresji stratnej lub bezstratnej.

Kompresja stratna usuwa zbędne dane, które nie wpływają znacząco na jakość treści. Na przykład, pliki MP3 wykorzystują kompresję stratną, eliminując dźwięki niesłyszalne dla ludzkiego ucha, co minimalnie wpływa na jakość dźwięku. Podobnie działa format JPG, który redukuje nadmiar informacji graficznych. Na przykład pełne niebo na zdjęciu może zawierać wiele odcieni niebieskiego, ale w procesie kompresji zostają one zredukowane do kilku odcieni, co zmniejsza rozmiar pliku, przy zachowaniu ogólnego wyglądu zdjęcia. Użytkownik zazwyczaj może wybrać stopień kompresji stratnej – im większa kompresja, tym mniejszy rozmiar pliku, ale kosztem niższej jakości. Ustalenie odpowiedniego poziomu kompresji często wymaga metod prób i błędów, aby znaleźć optymalny balans między jakością a rozmiarem pliku.

Kompresja bezstratna koncentruje się na zachowaniu pełnej jakości treści, co oznacza, że rozmiary plików nie będą tak małe jak w przypadku kompresji stratnej, ale żadne wartościowe dane nie zostaną usunięte. Kompresja bezstratna polega na usuwaniu nadmiarowych danych. Choć może to brzmieć podobnie do usuwania danych w kompresji stratnej, kompresja bezstratna polega na konwersji danych na bardziej zwięzłe logiczne podjednostki. Przykład może pomóc zrozumieć ten mechanizm.

Załóżmy, że mamy ciąg znaków „aaaaaaabbbccccccddeeeeeeeee”, który składa się z 7 liter „a”, 3 liter „b”, 6 liter „c”, 2 liter „d” i 9 liter „e”. Kompresja bezstratna zapisze tę informację w postaci „a7b3c6d2e9”, co redukuje ciąg z 27 do zaledwie 10 znaków, przy zachowaniu możliwości odzyskania oryginalnej informacji w dowolnym momencie. To właśnie ta zdolność do pełnego odtworzenia pierwotnych danych sprawia, że kompresja bezstratna jest tak wartościowa.

A dlaczego ktoś chciałby odwrócić kompresję dużego pliku? Na przykład profesjonalni fotografowie często chcą zachować nienaruszone, oryginalne pliki RAW do profesjonalnych wydruków, ale jednocześnie potrzebują mniejszych, niższej jakości obrazów do publikacji na platformach społecznościowych w celach marketingowych. Dzięki kompresji bezstratnej, oryginalny plik może być przechowywany do dalszej edycji, a mniejsza wersja może być udostępniana bez utraty jakości istotnych danych.

Kodeki mają szerokie zastosowanie nie tylko w odtwarzaczach wideo, ale również w konwerterach wideo, które optymalnie je wykorzystują. Oznacza to, że za pomocą dobrego konwertera wideo możesz konwertować zawartość pobraną w niemal każdym formacie. Movavi Video Converter oferuje nawet więcej funkcji – oprócz konwersji do ponad 180 formatów, w tym nawet HD, możesz tworzyć pliki audio z klipów wideo, przechwytywać zdjęcia z ulubionych klipów, a nawet konwertować pliki na dowolną platformę w dowolnym formacie, kiedy tylko zechcesz.

Wszystkie kodeki, których potrzebujesz do takich zadań, są już wbudowane w Movavi Video Converter, więc nie musisz martwić się o ich dodatkową instalację czy konfigurację – są gotowe do użytku od razu po instalacji programu.